Oproep van NVVC om zich te melden bij klachten leidde tot herstel in ziekenhuispresentaties voor Acuut Coronair Syndroom

Tijdens de eerste uitbraak van Covid-19 in Nederland nam het aantal ziekenhuisopnames voor acuut coronair syndroom (ACS) af tot 41%. Na de publieke oproep vanuit de Nederlandse Vereniging voor Cardiologie (NVVC) aan patiënten om zich te melden in geval van cardiale klachten was er een stijging in het aantal ziekenhuispresentaties voor ACS naar het niveau van voor de pandemie. Dit concludeerden onderzoekers die deelnamen aan een uniek samenwerkingsverband tussen de NHR, NVVC, Dutch Hospital data (DHD) en cardiologen van het Catharina ziekenhuis Eindhoven.

De Covid-19 pandemie heeft geleid tot veel ziektegevallen, sterfte en persoonlijk leed. Wereldwijd is de uitbraak van de pandemie ook een enorme belasting op het zorgstelsel gebleken. Om verspreiding van het virus tegen te gaan werden landelijke lockdownmaatregelen getroffen en onder andere ´social distancing´ geïntroduceerd en gecommuniceerd via de mediakanalen. Tegelijkertijd leidde de hoge aantallen Covid-19 gerelateerde ziekenhuisopnames tot capaciteitsproblemen in ziekenhuizen, waardoor uitstel van niet noodzakelijke zorg onvermijdelijk was.
‘In geval van coronaire hartziekten kan uitstel van zorg leiden tot een acuut coronair syndroom (ACS) met blijvende hartschade tot gevolg. Ook het tijdstip van behandeling en de behandelstrategie kunnen invloed hebben op prognose. Dit maakt het tijdig behandelen van deze patiënten van essentieel belang’, vertelt Nicole Sturkenboom, cardioloog en onderzoeker in het Catharina Ziekenhuis. ‘In de eerste golf van de pandemie leken minder mensen met klachten naar het ziekenhuis te komen en heeft de NVVC een publieke oproep gedaan om wél te komen in geval van klachten.’ Samen met onderzoekers van de NHR, NVVC en Dutch Hospital Data (DHD) voerde Sturkenboom daarom een onderzoek uit naar de impact van de pandemie op het aantal ziekenhuisbezoeken voor ACS en het effect van de oproep.

Aan de hand van data op basis van de Landelijke Basisregistratie Ziekenhuiszorg (LBZ), beheerd door Dutch Hospital Data (DHD), zijn de onderzoekers nagegaan wat de aantallen presentaties waren van ACS sinds de uitbraak van COVID-19 in 2020 vergeleken met 2019. Daarnaast werd onderzocht of er een verschil is in het aantal presentaties in verschillende subgroepen of regio´s, in behandelstrategie en naar trends in presentaties voor en na de afgekondigde maatregelen van de lockdown.

Sturkenboom: ‘Uit de landelijke gegevens bleek er tijdens de eerste golf een afname van het aantal ACS presentaties tot 41% ten opzichte van 2019. Deze reductie bleek meer uitgesproken te zijn voor patiënten met een myocard infarct zonder ST-segment afwijkingen (NSTEMI) en instabiele angina pectoris (IAP) dan bij een myocard infarct met ST-segment elevatie (STEMI). Daarbij vonden er relatief meer acute percutane coronaire interventies (PCI) plaats bij patiënten met NSTEMI een meer acute- en non-acute PCI’s bij IAP, ten koste van bypass chirurgie.’ De onderzoekers vonden geen relatie tussen het aantal ziekenhuisopnames voor COVID-19 per regio en het aantal ACS presentaties in die regio. Na de publieke omroep vanuit de NVVC gericht aan patiënten om een bezoek aan de arts niet uit te stellen in geval van cardiale klachten was er een stijging in het aantal ACS presentaties naar het niveau van voor de pandemie. De gevonden trends bleken onafhankelijk van geslacht, leeftijd en sociaal economische status. ‘Deze resultaten sluiten hiermee aan bij de huidige literatuur omtrent de invloed van publieke campagnes op gedrag. Er is dan ook belangrijke rol voor gezondheidsorganisaties en publieke media om patiënten goed en tijdig te informeren’, aldus de cardioloog.

Dit onderzoek was de eerste studie die op basis van landelijk complete gegevens de impact van de pandemie op ACS onderzocht. Dit was mogelijk dankzij een samenwerking tussen de NHR en DHD. ‘De Nederlandse ziekenhuizen leveren grote hoeveelheden data aan de Landelijke Basisregistratie Ziekenhuiszorg (LBZ). Deze samenwerking met de NHR is een heel mooi voorbeeld van het meervoudig gebruik van deze data. DHD is enthousiast over het voortzetten en uitbreiden van de samenwerking met inhoudelijk sterke organisaties als de NHR om verder bij te kunnen dragen aan de medisch specialistische zorg in Nederland’, aldus Maarten Zaal, analist van DHD.

Lees hier het artikel gepubliceerd door Netherlands Heart Journal (NHJ).